Tularemija (Glodarska kuga, Zečija groznica, zečja groznica, Rabbit fever, Deer Fly fever, Tularaemia, kuga glodara, zoonoza) – Uzročnik je Francisella tularensis, gram negativni kokobacil. Tularemija je primarno bolest divljih životinja, prvenstveno zečeva, kunića i glodara (veverice, miševi, pacovi).
Od divljih životinja bolest se može preneti na domaće životinje (ovce, goveda, konji, psi, mačke, živina). Čovek se zarazi direktnim kontaktom sa obolelom životinjom kao i indirektno putem kontaminirane hrane, vode, inhalacijom prašine i transmisivnim putem. Prenos bolesti sa čoveka na čoveka nije moguć.
Klinička slika
Posle inkubacionog perioda od 3-6 dana, F. tularensis izaziva veći broj klinički različitih oblika, od kojih je najveći broj praćen jezom, groznicom, povišenom temperaturom, glavoboljom, bolovima u mišićima i zglobovima i malaksalošću.
1. Spoljašnji oblici
Ulceroglandularni oblik – nastaje posle inokulacije kože prilikom kontakta sa obolelom životinjom ili ubodom krpelja. Stvara se papula koja nije bolna, ne svrbi, ne gnoji, brzo nekrotizira i evoluira u ulkus (primarni afekt). Razvija se bolno uvećanje regionalnih limfnih čvorova, koje vremenom razmekšaju a može doći i do njihove perforacije kroz kožu. Bolesnik je malaksao, oslabljenog apetita, isrpljen.
Glandularni oblik – manifestuje se otokom – upalom pojedinih limfnih čvorova bez primarnog afekta. Najčešće su zahvaćene vratni, pazušni i preponski limfni čvorovi.
Okuloglandularni oblik – posle inokulacije oka preko zaprljanih ruku nastaje gnojni konjunktivitis, uglavnom jednog oka. Kapci su otečeni, slepljeni, konjunktive krvave, istovremeno se razvija bolan otok regionalnih limfnih čvorova, koji zatim omekšaju i zagnoje se.
Tonziloglandularni (anginozni) oblik – nastaje ingestijom zaražene hrane, pa je primarni afekt na tonzilama (krajnicima). Protiče pod slikom jednostrane ili obostrane angine sa izraženim, bolnim otokom vratnih limfnih čvorova.
2. Unutrašnji oblici
- Plućni oblik – može da nastane inhalacijom zagađenog vazduha ili širenjem infekcije iz limfnih žlezdi putem krvi. Protiče pod slikom atipčnog zapaljenja pluća, koje može biti praćeno komplikacijama u vidu gangrene, apscesa i stvaranja kaverni. Počinje sa povišenom temperaturom, opštim simptomima infekcije i karakteriše se neproduktivnim kašljem.
- Tifoidni (septični) oblik – podseća na trbušni tifus ili sepsu, nema primarnog afekta niti zahvatanja limfnih čvorova. Karakteriše se visokom temperaturom koja traje oko tri nedelje, simptomima infektivnog sindroma težeg stepena, ospom, uvećanjem jetre i slezine, poremećajem svesti.
Dijagnoza
- Postavlja se na osnovu epidemiloških podataka,
- anamneze,
- kliničke slike i
- seroloških aglutinacionih testova.
Lečenje
- Lek izbora je streptomicin 7-10 dana,
- ali dobro reaguje i na hloramfenikol, tetracikline i hinolone.
Izvor:
Infektvne bolesti – Skripta za studente medicine
MedSkripte, wikipedia.org, mayo.edu, medscape, pubmed, freedigitalphotos.net,