Atipične pneumonije su upale pluća koje su izazvane drugačijim patogenima i ispoljavaju se drugačijom kliničkom slikom nego tipične pneumonije. Ukoliko se razvijaju nezavisno od druge bolesti, nazivaju se primarne atipične pneumonije (PAP).
U uzročnike tipičnih pneumonija spadaju
- Streptococcus pneumoniae,
- Haemophilus influenzae i
- Moraxella catarrhalis.
Atipične pneumonije se tako nazivaju jer su prouzrokovane atipičnim organizmima (različite bakterije, virusi, protozoe, gljivice).
Tipične pneumonije se uglavnom prezentuju tipičnom respiratornom simptomatologijom i kao lobarne pneumonije dok su za atipične karakterističniji opšti simptomi (poput groznice, glavobolje, mijalgije) i to su bronhopneumonije.
Etiologija
Najčešći uzrocnici atipičnih pneumonija su:
1. INTRACELULARNE BAKTERIJE
- Mycoplasma pneumoniae
- Chlamidia pneumoniae
- Chlamidia psittaci
- Coxiella burneti
- Legionella pneumophila
2. VIRUSI
- Influenza A i B
- Parainfluenza
- Adenovirusi
- Respiratorni sincicijalni virus (RSV)
- Coxsackie virus
- ECHO virus (Enteric Cytopathic Human Orphan)
- Citomegalovirus (CMV)
- Epstein-Barr virus (EBV)
Epidemiologija
Interhumani prenos je kod pneumonija izazvanih:
- Mycoplasmom pneumoniae
- Chlamidiom pneumoniae
- svim virusima
Zoonoze su pneumonije prouzrokovane:
- Chlamidiom psittaci
- Coxiellom burneti
Inhalacijom aerosola koji potiče iz kontaminiranih izvora vode i vlage (klima uredjaji, tuševi, jezera): Legionella pneumophila
Karakteristike atipičnih pneumonija
- Nema odgovora na terapiju beta-laktamima (poput penicilina) ili sulfonamidima
- Nema simptoma i znakova lobarne konsolidacije (što znači da je infekcija ograničena na male zone a ne na ceo lobus; kako bolest napreduje, može preći u lobarnu pneumoniju)
- Odsustvo leukocitoze
- Ekstrapulmonalni simptomi (u zavisnosti od uzročnika)
- Umerena količina ili potpuno odsustvo sputuma (tj. neproduktivan kašalj)
- Bez alveolarnog eksudata
- Oskudan nalaz pri fizikalnom pregledu
Klinička slika
- Atipične pneumonije najčešće počinju glavoboljom, povišenom temperaturom, malaksalošću, bolovima u vratnoj, leđnoj muskulaturi i zglobovima. Respiratorni simptomi podrazumevaju suv kašalj (koji može preći u produktivan) i dispneju. Auskultatorni nalaz je najčešće uredan.
- Ekstrapulmonalne manifestacije, u zavisnosti od uzročnika, mogu da se ispolje na gornjim respiratornim putevima, koži, krvnim sudovima, srcu, gastrointestinalnom sistemu, jetri i slezini, bubrezima, CNS-u.
Dijagnoza
- Rendgenski snimci grudnog koša mogu pokazati znake pulmonalne infekcije pre nego što fizikalni znaci postanu uočljivi. To se zove okultna pneumonija.
- Infiltracija počinje uglavnom u perihilarnom regionu (gde počinju bronhije) i šire se klinasto ili lepezasto ka periferiji plućnog polja.
- Na rendgenu se opisuju: vataste, metličaste senke, mrežoliki crtež, mikronodularne senke…
Terapija
- Tetraciklini
- Makrolidi
- Hinoloni
Izvor
Infektvne bolesti – Skripta za studente medicine
MedSkripte, wikipedia.org, mayo.edu, medscape, pubmed, freedigitalphotos.net,