Atelektaza pluća (Atelectasis pulmonum) je stanje u kome deo pluća ostaje bez vazduha pa dolazi do kolabriranja pluća tj. predstavlja smanjenje ili nedostatak vazduha u plućima (alveolama) sa istovremenim smanjenjem zapremine zahvaćenog dela pluća. Alveole su kolabirale.
PODELE:
- Nepotpuna (Mikroatelektaza)
- Potpuna (Segmentna, lobarna i totalna atelektaza)
PODELA ATELEKTAZE PREMA NAČINU NASTANKA:
- RESPIRATIVNA(OPSTRUKTIVNA) ATELEKTAZA:
usled potpune opstrukcije bronhije (tumor, strano telo…), vazduh se iz alveola resorbuje u krv. Negativan pritisak u alveolama dovodi do kolapsa alveola. - KOMPRESIVNA ATELEKTAZA:
izazvana je pritiskom na parenhim pluća (pleuralni izliv, pneumotoraks, tumor pluća i pleure) - ADHEZIVNA ATELEKTAZA:
urođeni i stečeni nedostatak surfaktanta (bolest hijalinih membrana, infekcije, zračenje…) koji oblaže alveole i održava efektivni površinski napon, sprečava kolaps alveola. Taj poremećaj dovodi do rasejanih mikroatelektaza. - KRUŽNA ATELEKTAZA:
Nastaje usled pleuralnog izliva; lokalizovana je uvek pozadi, iznad dijafragme. Za bočni zid toraksa vezana je pleuralnim tračicama. - PLOČASTE ATELEKTAZE (FLEISCHNEROVE LINIJE):
lokalizovane na bazi pluća. To su pruge, dužine 3-10cm, iznad dijafragme. Nastaju kod bolesti koje dovode do smanjenog kretanja dijafragme (ascites, dekompenzacija srca, graviditet…), peritonitisa, žučnih kolika, infarkta srca, frakture rebara, plućne tromboembolije (“kongestivna atelektaza”). Prolazne su.
Pluća imaju prirodnu težnju da se skupe. Retraktilnoj sili pluća suprotstavlja se otpor grudnog koša iz čega proizilazi negativan pritisak u pleuralnoj duplji.
KLINIČKA SLIKA:
- Mikroatelektaze obično ne daju simptome
- Lobarne atelektaze (dispneja, kašalj, cijanoza)
- Hemitoraks na pogođenoj strani zaostaje pri disanju, međurebarni prostori su suženi, perkutorni zvuk je tmuo, disajni zvuk je oslabljen, bronhofonija je negativna
RTG:
- Homogeno zasenčenje pluća, podignuta dijafragma, medijastinum i traheja pomereni na stranu atelektaze.
Diferencijalna dijagnoza:
- Pleuralni izliv (granična linija senke je parabolidna, dijafragma spuštena, medijastinum potisnut)
- Pneumonija (nema pomeranja medijastinuma i dijafragme)
TERAPIJA:
- Kod opstrukcije (bronhoskopom otkloniti opstrukciju)
- Kod neopstruktivnih (duboko disanje, dirigovani kašalj)
- Kod infekcije (antibiotici i mukolitici)
Izvor: MedSkripte, wikipedia.org, mayo.edu, medscape, pubmed, freedigitalphotos.net,